Centralne

Niepodległa. Ojcowie Niepodległości. Plakaty Wojciecha Korkucia. Wiszą one też w siedzibie głównej Stowarzyszenia Odra-Niemen. PAMIĘTAMY!

14 listopada 1920 roku w Plosie, na płn-wsch. od Moskwy urodziła się płk Lidia Lwow-Eberle, pseudonim “Lala”.  Jej pradziadek, Aleksiej Lwow, był autorem słów do hymnu carskiej Rosji. Gdy miała pół roku jej rodzicie przeprowadzili się do Nowogródka. Następnie ukończyła gimnazjum w Święcianach, potem zaczęła studia prawnicze w Wilnie. Przerwał je wybuch wojny w 1939 roku, Lidia ukończyła wtedy kurs nauczycielski, by pomóc utrzymać się rodzinie.

W 1943 roku przystąpiła do oddziału partyzanckiego Antoniego Burzyńskiego “Kmicica”, pomagała tam w zaopatrzeniu, spotkała tam także swoje koleżanki z gimnazjum. Baza AK-owców znajdowała się nad jeziorem Narocz. Oddział “Kmicica” współpracował z lokalną partyzancką radziecką, na której czele stał Fiodor Markow. “Lala” kojarzyła Markowa, gdyż przed wojną mieszkał w Święcianach, gdzie był nauczycielem. Zapamiętała go jako “bardzo przystojnego, młodego człowieka”. 26 sierpnia 1943 roku oddział Markowa podstępnie rozbroił partyzantów “Kmicica” nad Naroczą. Losy samego Burzyńskiego nie są dokładnie znane, prawdopodobnie został zamordowany przez Sowietów pod odmowie współpracy. Z jego oddziału zabito ok. 90 żołnierzy, pozostałych wcielono do oddziału podległego Rosjanom. Lidia Lwow-Eberle przeżyła. Wraz z ocalałymi kolegami była w nowym oddziale, podlegającym sowieckiej partyzantce. Gdy tylko nadarzyła się okazja, uciekła z niego wraz z dużą grupą żołnierzy.

Tymczasem w okolicy zaczął działać Zygmunt Szendzielarz “Łupaszka”, oddelegowany przez dowództwo do jednostki “Kmicica”, dotarł do niej już po jej zniszczeniu przez Sowietów. Z niedobitków zaczął tworzyć nowy oddział – 5. Brygadę Wileńską AK, zwaną Brygadą Śmierci. “Lala” wraz z towarzyszami po 2 tygodniach poszukiwań dołączyła do oddziału “Łupaszki”. Tam została sanitariuszką. Brała udział w walkach Brygady, w bitwie z Niemcami pod Worzianami została ranna. “Lala” została towarzyszką “Łupaszki”, traktowali się jak narzeczeni. Śmiała się, że nawet w prywatnych rozmowach mówiła do niego “komendancie”.

Brygada została rozwiązana po walkach po operacji Ostra Brama, do której nie przystąpiła, Szendzielarz słusznie przewidywał, że współpraca z Rosjanami nie skończy się dobrze. Oddział odtworzono we wrześniu ’44 roku, w 1945 prowadził aktywne działania przeciw KBW, UB, NKWD, mocno zachodząc za skórę komunistycznym władzom. Jednak w następnych latach pętla wokół Zygmunta Szendzielarza zaczęła się zaciskać. Lidia Lwow-Eberle wraz z “Łupaszką” uciekali przed obławą. Opuścili oddział i wyjechali do Warszawy, potem w okolice Głubczyc, później do Zakopanego i w okolice Nowego Targu. Szendzielarz nie rozważał ucieczki na zachód.

30 czerwca 1948 roku zostali aresztowani w Osielcu, koło Makowa Podhalańskiego. Przewieziono ich do Myślenic, gdzie ich rozdzielono. “Lala” tak opisywała pobyt w więzieniu: “bili mnie do krwi, deptali po rękach, nogach. Stawiali w koszuli przy otwartym oknie.” “Łupaszka” otrzymał wyrok śmierci, “Lala” dożywocie. Pozwolono im na ostatnie widzenie, gdzie Szendzielarz powiedział jej “ucz się i wyjdź za mąż”. Zamordowano go 8 lutego 1951 roku. Lidia Lwow opuściła więzienie na mocy amnestii w 1956 roku. Posłuchała ostatniej rady “Łupaszki”, skończyła studia archeologiczne, wyszła za mąż.

Z dumą możemy powiedzieć, że przez lata Pani Pułkownik była przyjaciółką Stowarzyszenia Odra-Niemen, uczestniczyła w naszych projektach, spotkaniach, wspierała nas swą życzliwością.

Dziękujemy za wszystko. Na zawsze w naszej pamięci!

22 Listopada 2020 roku zmarł major Lucjan Deniziak, żołnierz V Brygady Wileńskiej AK i III Brygady Wileńskiej NZW.

Urodził się 18 czerwca 1926 roku w Wojtkowicach, na Podlasiu. Od 1943 roku służył w AK jako łącznik, jak sam wspominał, częstym sposobem przenoszenia meldunków było udawane złamanie ręki i ukrywanie ich pod gipsem.

Do ’44 roku działał w partyzantce, po wejściu Armii Czerwonej do wschodniej Polski musiał się ukrywać. W 1945 roku wstąpił do V Brygady Wileńskiej, pod dowództwo “Łupaszki”, później pod komendą “Burego” w III Wileńskiej Brygadzie Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.

Podczas przepustki w Boże Narodzenie 1946 roku aresztowany po wsypie kolegi. Przesłuchiwany, bity i torturowany nie wydał towarzyszy broni. Zgodził się wskazać miejsce ukrycia broni, w trakcie rewizji zbiegł. Został postrzelony dwukrotnie w nogę, jedna z kul przeszła na wylot, druga została w ciele…

24.11.2021 roku  w Wilnie zmarł kpt. Edward Klonowski, żołnierz Armii Krajowej, rocznik 1927.

Pan Edward Klonowski był od lat 90-tych strażnikiem mogił polskich żołnierzy na Kresach Północno – Wschodnich, przewodniczący Stowarzyszenia Polskich Kombatantów na Litwie. Wstąpił do konspiracji Polskiego Państwa Podziemnego w czasie okupacji niemieckiej w 1943 r. Zaprzysiężony w marcu 1944 r. ps. „Klon” pełnił obowiązki łącznika, przewodnika, stał na czatach placówki AK. Brał udział w zdobywaniu Wilna w „Akcji Ostra Brama”. Był przydzielony na przewodnika do przybywających do Wilna oddziałów partyzanckich.

3.12.1944 roku, w starciu z żołnierzami NKWD poległ Czesław Zajączkowski, ps. “Ragner”, jedna z partyzanckich legend Nowogródczyzny. Przez lata walczył zarówno z Niemcami jaki i sowietami, tym drugim zaszedł na tyle za skórę, że nadali mu pseudonim “cziort w oczkach”.

Do walki ze znienawidzonym przeciwnikiem rzucano coraz większe siły. 1 grudnia 1944 roku zgromadzono siły liczące ok. 1400 żołnierzy i 3 czołgi, dwa dni później oddziały NKWD okrążyły w okolicach miejscowości Cacki i Nieciecz 30-osobowy oddział “Ragnera”. Naprzeciw nim stanęło ponad 400 sowietów, w wyniku walki poległo 7 partyzantów, jeden dostał się do niewoli, wśród zabitych był Czesław Zajączkowski.

Cześć i Chwała Bohaterom!

5 grudnia ro Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. Stowarzyszenie Odra-Niemen zbudowane jest na wolontariacie. To dla nas ważna data. Dziękujemy wszystkim wolontariuszom za pracę i zaangażowanie w naszej organizacji i zachęcamy wszystkich do współpracy z nami, lub innymi podmiotami BO WARTO POMAGAĆ!

7 grudnia 2022 roku zmarł kpt. Jerzy Widejko ps. Jureczek – najmłodszy partyzant 3 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, żołnierz Armii Krajowej, świadek historii, członek Światowego Związku Żołnierzy AK, honorowy członek Stowarzyszenia Odra-Niemen Oddział Małopolski, propagatorem historii wśród młodzieży, odznaczony Krzyżem Orderu Krzyża Niepodległości, przez lata mocno zaprzyjaźniony ze Stowarzyszeniem Odra-Niemen, przemierzał z nami wiele wileńskich szlaków. Dzięki niemu został wyremontowany w Puszczy Rudnickiej na Litwie, pomnik żołnierzy KOMARA.

13 grudnia 1981 roku został wprowadzony w Polsce Stan wojenny. Według danych i informacji IPN:

• Stan wojenny trwał 586 dni, do 22 lipca 1983 roku
• Straciło życie od kilkudziesięciu do ponad stu osób
• Internowanych zostało ponad 10 tysięcy opozycjonistów
• Tysiące ludzi było represjonowanych i wyrzuconych z pracy za udział w protestach, popieranie “Solidarności” czy przynależność do związku
• Większość przywódców, działaczy związkowych i członków opozycji zostało internowanych, a później znalazło się w więzieniach

Mamy wśród członków Stowarzyszenia Odra-Niemen działaczy Solidarności, Solidarności Walczącej, współpracujemy z tymi środowiskami w całym kraju, a także z innymi organizacjami niepodległościowymi 1956-1989. Im wszystkim oddaje dziś hołd.